1- Akarda Ortaklık:

Bir gayri menkul iki veya daha çok kişi arasında hisseli olur ve ortaklardan birisi şâyi hissesini bir yabancıya satarsa, diğer ortakların satılan bu akarda şuf'a hakları doğar. Bu haktan yararlanma hisse oranlarına göre değil, ortak sayısına göre belirlenir. Meselâ; dört kişi arasında yüzde on, yüzde yirmi, yüzde otuz ve yüzde kırk oranında hisseli olan bir gayri menkulde, yüzde on payı olan ortak bu payını dışarıdan birisine satsa, diğer üç ortak eşit olarak şuf'a hakkına sahip olurlar. Yani alıcıya satış bedelini ödeyerek bu yüzde onluk payı zorla geri alma hakları doğar. Delil şu hadislerdir.



"Taksim olunmamış her malda şuf'a vardır" (Buhârî, Şirket 8,9; Hıyel, 14; Dârimî, Büyü, 83). "Ortak, şuf'a hakkı sahibidir şuf'a da her şeyde câridir" (Tirmizî, Ahkâm, 34). Diğer yandan Ubâde b. es-Sâmit (r.a), Rasulüllâh (s.a.s)'ın ortakları arasında şuf'aya hükmettiğini nakletmiştir (Buhâri, Şuf'a, l; Müslim, Müsakat, 134).



Hanefilere göre, ortak akarın, ortaklardan birisine satılması hâlinde de diğer ortakların şuf'a hakkı bulunur (İbn Âbidîn, a.g.e., V,164). Bina arsaya bağlı olarak değerlendirildiği için blok apartmanlarda ortak duvarı olan çift daireler akarda ortak üst, üste oturan kat mâlikleri ise "bitişik komşu" sayılmıştır (bk. Mecelle, Madde,1011,1012). Kat mülkiyetinde yolun alt kattan geçmesi de şart değildir. Bu duruma göre, çift daire olan bir apartmandan bir daire yabancıya satıldığı zaman, bitişik daire sahibinin şuf'a hakkını kullanarak bunu geri alabilme imkânı vardır (İbnü'l Hümâm, a.g.e., VII, 435; İbn Âbidîn, a.g.e., V,153; el-Meydânî, e!-Lübâb, II, 109).



Şâfiîlerin daha sağlam görüşüne ve Hanbelîlere göre üst katın şuf'a konusu yapılması caiz değildir. Çünkü bina, çatısı ile bir bütündür, bu yüzden de menkullere benzer (eş-Şirbinî, Muğni'l-Muhtâc, Mısır t.y, II, 297).



Hanefîlere göre, akarın bölünebilir nitelikte olup olmaması şuf'a hakkını etkilemez. Küçük ev, hamam, değirmen ve kuyu gibi taksimi mümkün olmayan akarda da şuf'a hükümleri uygulanır. Çünkü onlara göre şuf'anın illeti ortaklığın veya komşu olmanın doğurduğu zararı kaldırmaktadır. Bu da taksime elverişli olmayan şeylerde de gerçekleşir (ez-Zühaylî, a.g.e., V, 796).