Maglubiyetten Önce Tevbe:

Kur'ân-ı Kerim'de yol kesen eşkiyalara (muhâriblere) verilecek  cezalarla alâkalı pasajın sonunda yapılan istisna, yâni "... Siz kendilerine kaadir olmazdan (kendilerini ele geçirmezden) evvel tevbe eden (muhâriblerle, yol kesen)ler müstesnâdırlar, bilin ki, Allah çok affedici ve çok merhamet sâhibidir" âyeti, tevbekâr olan ve mukâvemeti terk ederek teslim olan âsilerin cezâ dışı tutulmalarını gerektirmiştir. Hattâ "evvelce yapmış oldukları cerhten, katilden, ahz-ı maldan dolayı hukuk-ı umumiyye nâmına mes'ul olmazlar." Bâz fakihler, tevbelerinin şâyan görülebilmesi için yolculardan almış oldukları malları da -mevcut ise aynen, değilse bedelen- sâhiblerine iâde etmeleri gerektiğini, aksi takdirde haklarındaki hadd cezâsının sâkıt olmayacağını ileri sürmüşlerse de, racih görüş sâkıt olacağına kâil olan görüştür.[76]



[1] Hüseyin K. Ece, İslam’ın Temel Kavramları, Beyan Yayınları: 59.



[2] Dürri'l-muhtar, İst.1984, Kahraman yay., c. IV, sh. 261, Ayrıca bkz.: Rağıp el-Isfahani, el-Müf'redat fi Garaibi'I-Kur'an, İst.1986 Kahraman Yay., sh. 72.



[3] Yusuf Kerimoğlu, Kelimeler ve Kavramlar, İnkılap Yayınları: 55.



[4] Ali Ünal, Şamil İslam Ansiklopedisi: 1/192-193.



[5] Yusuf Kerimoğlu, Kelimeler ve Kavramlar, İnkılap Yayınları: 55-56. Ali Ünal, Şamil İslam Ansiklopedisi: 1/193.



[6] el-Bakara: 2/198, en-Nahl: 16/14, el-İsrâ: 17/66, Kasas: 28/73.



[7] Âli İmrân: 3/7.



[8] Şûrâ: 42/39.



[9] Hucurât: 49/9.



[10] Meryem: 19/20, 28; Ali Ünal, Şamil İslam Ansiklopedisi: 1/192.



[11] Buharí, İman: 1/21, 1/20: Müslim, Müsakât: 107, Hadis no: 1599, 3/1219; Ebu Davud, Büyu’: 3, Hadis no: 3329-3330, 3/243; Tirmizí, Büyu’: 1, Hadis no: 1205, 3/511; Nesâí, Büyu’: 2, 7/213. Bu hadisi Ragıb İsfehâní,  “Hak bellidir, batıl da bellidir” şeklinde vermektedir.  Müfredat, s: 72.



[12] En'am: 6/164. A’raf: 7/140. Kasas: 28/77. Yusuf: 12//65. Ahzab: 33/51. Bakara: 2/198. İsra: 17/12. v.d.



[13] Nûr: 24/33.



[14] Hüseyin K. Ece, İslam’ın Temel Kavramları, Beyan Yayınları: 59-60.



[15] Sad: 38/22-24.



[16] Hucurat: 49/9.



[17] Bakara: 2/173; En’am: 6/145; Nahl: 16/115.



[18] En’am: 6/146.



[19] Hacc: 22/60; Nahl: 16/126.



[20] Kasas: 28/76-78.



[21] Sâd: 38/22-24.



[22] Alak: 96/6; Hüseyin K. Ece, İslam’ın Temel Kavramları, Beyan Yayınları: 60-61.



[23] Şûra: 42/14; Casiye: 45/17.



[24] Bakara: 2/213; Âli İmran: 3/19; Şûra: 42/14; Casiye: 45//17.     



[25] Şûra: 42/27; Yunus: 10/22-23.



[26] Kasas: 28/76-78.



[27] Meryem: 19/20, 27-28.



[28] Nûr: 24/33; Hüseyin K. Ece, İslam’ın Temel Kavramları, Beyan Yayınları: 61-62.       



[29] Ebu Davud, Edeb. Hadis no: 4895, 4/274; Hüseyin K. Ece, İslam’ın Temel Kavramları, Beyan Yayınları: 62.      



[30] Hucurat: 49/9.



[31] Buharí, Fiten: 2, 9/59. Ebu Davud, Sünnet: 27.  nak. Şamil İslâm. Ansiklopedisi. 1/193; Hüseyin K. Ece, İslam’ın Temel Kavramları, Beyan Yayınları: 62.     



[32] İbn-i Hümam, Fethû'l Kadir, Beyrut: 1316, c. 1V, sh. 408.



[33] Yusuf Kerimoğlu, Kelimeler ve Kavramlar, İnkılap Yayınları: 56-58.



[34] İbnü'l-Hümâm, Fethu'l-Kadîr, 4/408 vd.; es-Semerkandî, Tuhfetü'l-Fukahâ, 3/251; İbn Âbidîn, Reddü'l-Muhtar, 3/338.



[35] Buhârî Fiten: 7, Diyât: 2; Müslim, İman: 161, 163; Fiten: 16; Nesaî, Tahrim; 26; Tirmizî, Hudûd; 26; İbn Mace, Fiten; 11.



[36] Buhârî, Fiten: 2; Ebû Dâvûd, Sünnet: 27.



[37] Ahmed b. Hanbel, Taberânî ve Hâkim.



[38] İbn Hacer el-Askalanî, Buluğu'l-Meram, Terc. ve Şerh. A. Davudoğlu, İstanbul 1967, 3/559.



[39] İbn Hacer el-Askalânî, Bulûğu'l-Meram: 3/560-561.



[40] el-Askalânî, a.g.e, 3/561, 562.



[41] Veda hutbesi.



[42] eş-Şevkânî, Neylü'l-Evtâr: 7/169.



[43] es-Serahsî, el-Mebsût: 1/128; el-Kâsânî, Bedâyiu's-Sanâyi: 7/141; İbnü'l-Hümâm, Fethu'l-Kadîr: 4/414; İbn Rüşd, Bidâyetü'l-Müctehid: 2/448; eş-Şîrâzî, el-Mühezzeb: 2/220; İbn Kudâme, el-Muğnî: 8/113.



[44] İbn Kudâme, el-Muğnî: 8/113.







[45] el-Kâsânî, Bedâyiu's-Sanâyi': 7/141; es-Semerkandî, Tuhfetü'l-Fukahâ: 3/252; eş-Şîrâzî, a.g.e., 2/221.











[46] Ömer Nasuhi Bilmen, Istilâhâtı Fıkhıyye Kâmusu, İstanbul 1968, 3/420.











[47] Müslim, İmare: 59.











[48] Müslim, İmare: 60.











[49] Hamdi Döndüren, Şamil İslam Ansiklopedisi: 1/192-194.











[50] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/196.











[51] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/196-197.











[52] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/197-198.











[53] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/198.











[54] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/198-199.











[55] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/199-200.











[56] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/200.











[57] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/200-201.











[58] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/201.











[59] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/201-202.











[60] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/202-203.











[61] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/203.











[62] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/203.











[63] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/203-204.











[64] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/204-206.











[65] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/206.











[66] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/206-207.











[67] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/207.











[68] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları:6/207.











[69] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 3/440.











[70] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 3/440.











[71] Bu kısım "İslâm Işığında Anarşi" adlı kitaptan aynen alınmıştır (s:329-333). İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 3/440.











[72] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 3/440-441.











[73] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 3/441.











[74] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 3/441-442.











[75] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 3/442-443.











[76] İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 3/443.