İslâm ceza hukukunda cezalar; hudûd, cinayet cezalan ve ta'zir olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Bu taksim suça göre taksimdir.



1) Hudûd: Allah hakkı olarak uygulanması gereken miktarı belli cezalardır. Bu cezalar, zina cezası, hırsızlık cezası, şarap içme ve sarhoşluk cezası, iftira cezası (kazif haddi), yol kesme (kat'ı tarik veya hıraba) cezalarıdır (Fahreddin Ebu'l-Mehasin Hasan b. Mansur el-Uzcandî, el-Ferganî, Kazîhîn, Fetâva-ı Kazihîn, III, 467; Şeyh Zâde, Mecmeü'l-Enhür fî Şerhi'l-Mültekâ'l Ebhur, I, 592).



2) Cinayet cezaları: Kısas, diyet, keffâret, mirastan mahrumiyet gibi kısımları vardır.



3) Ta'zir cezaları: Miktarları huduttan aşağı olup, kesinlikle tayin edilmeyen, te'dip anlamında cezalardır (ez-Zeylaî, Tebyinü'l-Hakaik, III, 207; İbn Âbidin, Reddü'l-Muhtar, III 179). Kur'an ve hadisin iyi karşılamadığı, haksız yere insanlara eziyet ve zar veren şeyleri irtikâb nedeniyle gerekir (İbn Nüceym, el-Bahrü'r-Râik, V, 46; Mergînânî, Hidâye, II, 99). Hâkimin takdirine göre; ıslah oluncaya kadar hapis, 39 sopayı aşmamak şartıyla dayak ile olabildiği gibi; kulak burkmak, sert söz, hâkimin asık çehre ile bakması, yalancılığın ilânı, sürgün ile ta'zirin infazı mümkündür. Suç ve suçlunun durumuna göre hâkimin takdirine bırakılmıştır (es-Serahsî, Mebsut, IX, 71-79; XXIV, 35, 36). Bununla beraber hâkimin suçlunun hareketine uygun olmayanla ta'zire hakkı yoktur (İbn Nüceym, a.g.e, V, 45).