Gaybın Çeşitleri:

İki türlü gayb vardır: Bir kısmı, hiçbir delili bulunmayan gaiblerdir ki bunları ancak "Allâmu'l-ğuyûb" (gaybları bilen) Allah bilir. "Gaybın anahtarları O'nun katındadır, onları O'ndan başkası bilemez." (En'âm: 6/59) âyetindeki gaybdan maksat bunlardır. Diğer kısmı da delili bulunan gâiblerdir ki, "onlar gayba inanırlar." (Bakara: 2/3) âyetindeki gaybdan kastedilen de bu kısımdır. Âyette geçen "el-ğayb" kelimesinin elif lâmı ahd içindir. Yani, Allah'tan hakkıyla korkan müttakîlerin inandıkları, tanıdıkları gayb, delili bulunan hak gaybdır ki, bu da Allah ve sıfatı, ahiret ve halleri, melekler, peygamberlerin nübüvveti, kitapları indirme... gibi imana ait temel unsurlardır. Gayba imanın önemi büyüktür. Çünkü korunmak, takvâ ona bağlıdır. Peygamber'i görüp iman eden sahabilerin de en büyük meziyetleri, O'nu gayba ait verdiği haberlerde tasdik edişlerindedir. Nitekim, İbn Mes'ud; "Kendisinden başka ilah olmayan (Allah)a yemin ederim ki, hiçbir kimse, gayba imandan daha faziletli bir şeye inanmamıştır." buyurmuş ve bu âyeti (Bakara: 2/3) okumuştur.[7]  



Gayb'ın mutlaka gelecekle ilgili olduğu sanılmıştır. Oysa, sözgelimi önümüzdeki bir engelin ötesi bizim için gaybdır; çünkü engelin ötesinde ne olduğunu göremiyoruz, duyularımızla algılayamıyoruz. Ayrıca, geçmiş/tarih de gaybdır. Allah onun bilgilerini Kur'an'da belli oranlarda aktarmıştır. Nitekim bu bilgilendirmelerde "bu gayb haberlerindendir; sana vahyediyoruz" denmektedir (Âl-i İmran: 3/44; Hûd: 11/49). Demek oluyor ki, Allah vahyle gayb haberlerini de bildirmektedir ve peygamber bir bakıma gaybın haberini getirendir. [8]