'Vâcib'in, zamana bağlı olarak, emrin belirtilmesi, miktar ve yükümlü açısından çeşitleri vardır.



'Vâcib' bu açıdan iki kısma ayrılır.



1- Aynî vâcib,



2- Kifat vâcib.



Bunların her ikisi de Hanefîlere göre tanımlanan farzın kısımları gibidir. Bilindiği gibi onlara göre farz, farz-ı ayn ve farz-ı kifâye olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.



1- Aynî vâcib: Şeriatin, her yükümlüden ayrı ayrı yerine getirilmesini istediği vâcib'tir. Bazı yükümlülerin yapması ile başkası borçtan kurtulmaz, kulluk görevini yapmış olmaz. Beş vakit namaz, oruç, ana-babaya iyilik yapmak, her hak sahibinin hakkını vermek, Allah (cc) yolunda çalışmak gibi.



2- Kifat vâcib: Şeriatin yerine getirilmesini ayrı ayrı her mükelleften değil de, hepsinin yapmasını istediği vâcibdir. Bu vâcibi bazı müslümanlar yaparsa diğerlerinden sorumluluk kalkar. Ama bunları hiçbir müslüman yerine getirmezse, hepsi de sorumlu olurlar. Cenaze namazı, emr-i bi'l-ma'rûf yapmak, şâhitlik yapmak, bazı meslekleri öğrenmek, insanların muhtaç olduğu sanat dallarında yetişmek gibi.



Allah (cc) insanları farklı kabiliyet ve karakterde yaratmıştır. Toplumların ve fertlerin ihtiyaç duyduğu birçok sanat, meslek ve iş kolu vardır. İnsanların kabiliyetleri bu meslek ve sanatlara uygundur. Bir kimsenin kabiliyeti bir sanatı yapmaya elverişli olduğu halde, onu yapmıyor ve bu yüzden de toplumda sıkıntı meydana geliyorsa, o kişi sorumludur. Öyleyse kendi becerisine uygun işleri veya belli mesleklerde yetişen kimselerin kendi sanatlarını yapmaları onlara vâcibdir.