'Tavaf', bilinen anlamıyla 'Kâbe'nin etrafında yedi defa dönmektir. Bu dönüş, hac ibâdeti için en önemli faâliyettir. Şüphesiz Kâbe tavaf edilmeden hac ibâdeti yerine getirilemez. Haceru'l-Esved'in bulunduğu köşeden, Kâbe sola alınmak üzere başlanır ve aynı yere gelince bir dönüş tamamlanmış olur. Bu bir dönüşe 'şavt' denir. Yedi şavt bir tavaftır.



'Tavaf'ın fıkhî durumunu anlatmak konumuzu aşar. Biz, yalnzca bunun önemine ve hikmetine birkaç cümle ile dikkat çekmek istiyoruz.



İnsanlar için bir toplanma ve güven yeri olan Kâbe, Allah'ın evidir. O'na en güzel kulluğun yapıldığı yerdir. Hz. İbrahim ve Hz. İsmail tarafından yapıldıktan sonra Allah (cc) onlardan, 'tavaf edenler, namaz kılanlar, rukû ve secde edenler için onu temizleyin' diye söz almıştı, ya da onlara emretmişti. Her iki yüce elçi, Kâbe'yi hacca gelecekler için temizlediler. Orasını her türlü şirk, isyan ve günah kirinden arındırdılar. Ya da orasını şirkten uzak bir şekilde Tevhid'in evi yaptılar (2/Bakara, 125; 32/Hacc, 26).



Tevhid dinine inanan mü'minler, asırlar boyu Allah'ın dâvetine uyarak Mekke'ye koşuyorlar, Allah rızâsı için O'nun Beytini ziyâret ve tavaf ediyorlar, duâ ve niyazda bulunuyorlar. Hac ibâdeti zorluğuna rağmen mü'minin hayatında değişime sebep olan önemli bir ibâdettir. Tevhid Dininin babası İbrâhim (a.s.) tarafından insanlar hac yapmaya dâvet edildiği günden beri, Hac mekânları yüce bir kulluğa ev sahipliği yapıyor.



'Tavaf', haccı tamamlayan bir rükün olması dolayısıyla önemlidir.



'Tavaf', hac ibâdetinde namazdaki şartlar gibidir. Emredilmesinin, haccın bir şartı kılınmasının pek çok hikmeti vardır. İbrahim (a.s.) hac ibâdetini böyle yaptı, Peygamberimiz de bu şekilde yerine getirdi. Demek ki Rabbimiz böyle yapılmasını istiyor. Kâbe'nin etrafında dönüş ve Kâbe'nin temsil ettiği Tevhid'e bir bağlılık ifâdesidir. Allah'a imanın dışa yansıması, O'nun emirlerine teslim olmanın görüntüsüdür. Bu, aynı zamanda bir duâ ve yakarıştır. Mü'min, uzak yerlerden belli bir zamanda (Kurban Bayramında) belli bir yerde (Kâbe'de), bu teslimiyetini ilân eder. Mahşer meydanında yalnızca Allah'ın huzurunda olunacağı hatırlanarak, ihram elbisesine bürünerek O'nun huzurunda, o kadar müslümanın içerisinde bir başına, Allah'a yakarma, af-bağış dileme durumudur. Bu dönüş, Allah'a doğru yürüyüşün, âhirete doğru olan yolculuğun bir sembolüdür. Bu tavaf, aynı zamanda, bütün mü'minleri Tevhid ilkeleri etrafında, Tevhid'in merkezi çevresinde bir araya gelmelerinin, kenetlenmelerinin işaretidir.



Kur'an diyor ki:



"Şüphesiz ki 'Safâ ile Merve', Allah'ın işaretlerindendir. Böylece kim Ev'i (Kâbe'yi) hacceder veya umre yaparsa, artık tavafı bu ikisiyle yapmasında bir sakınca yoktur..." (2/Bakara, 1