Sözlük Anlamıyla Tahiyyât

'Tahiyyât' kelimesi 'hayy' fiilinden türemiş bir kavramdır.



'Hayy', hayvanlarda ve bitkilerde bulunan dirilik, canlılık gücüdür.



'Hayy' ayrıca, diri ve hayat sahibi olmayı, şehidlerin ölümsüzl oluşlarını ve âhiret hayatındaki ebedî diriliği, ölümsüzlüğü de ifade eder.



Kur'an bu kelimeyi çeşitli formlarda kullanıyor. Sözgelimi, Allah (cc) bütün canlılara hayat verendir, onları canlılar haline getirendir (2/Bakara, 258; 3/Âl-i İmrân, 156; 10/Yûnus, 56; 30/Rûm, 19, 24, 50; 40/Ğâfir, 68; 57/Hadîd, 57 vd.).



Allah yolunda canlarını verenleri ölü sanmamak gerekir. Onlar Rablerinin katında diridir. Ancak, onların nasıl diri olduklarını (hayy) insanlar bilemezler (3/Âl-i İmrân, 169).



Peygamberin insanları dâvet ettiği şey, yani Allah'ın dini İslâm, esasen insanlara 'hayatı-hayyı' verecek olan şeydir (8/Enfâl, 28). İslâm'ın girmediği kalpler, takvâ kelimesinin (şehâdetin) hâkim olmadığı yaşantı, mânen ölü toprak gibidir. Ona rahmet yağmuru olan İlâhî dâvet hayat verir, diriltir.



'Hayy' aynı zamanda Rabbimizin isimlerinden biridir. Kendisi için asla ölüm olmayan birhayatın, bir canlılığın sahibi demektir. Kur'an, Allah'ın öldüren, dirilten, hayat veren ve kendisinin de 'Hayy-diri' olduğunu vurgulamaktadır (2/Bakara, 73, 28, 255; 7/A'râf, 158; 23/Mü'minûn, 80; 44/Duhân, 8; 3/Âl-i İmrân, 2; 20/Tâhâ, 11; 25/Furkan, 85, vd.).



Allah (cc)'ın kendisi 'Hayy' (hayat sahibi) olduğu gibi, diriden ölüyü, ölüden diriyi (hayy'ı) çıkarır. Bu O'nun için zor değildir (3/Âl-i İmrân, 27; 6/En'âm, 95; 10/Yunus, 31; 30/Rûm, 19).



Türkçe'de kullandığımız 'hayat' kelimesi 'hayy' kelimesinden türemiştir. Diri ve canlı olmak demektir.



Kur'an dünya hayatı ile, âhiret hayatını birbirinden ayırıyor.



"Şüphesiz dünya hayatı bir oyun ve oyalanmadır..." (48/Muhammed, 36; 6/En'âm, 32)



"Dünya hayatının metâı (faydası) âhiret hayatının yanında pek azdır..." (9/Tevbe, 38)



Aynı kökten gelen 'tahiyye' sözlükte, 'Allah sana hayat versin', Türkçe'deki şekliyle, 'Allah sana ömürler versin' demektir. Bir başka deyişle 'tahiyye'; bulunduğu durumda ve sahip olduğu mülkte kalmak demektir.



İslâm'dan önce Araplar birbirlerini 'Hâyyâke'llahu - Allah ömürler versin, Allah seni mülk sahibi yapsın, mülkünde dâim kılsın-' şeklinde selâmlarlardı.