Soygun Yeri İle İlgili Şartlar:

Yol kesip soygun yapma suçunun gerçekleşmesi için soygun yeri ile ilgili şu özelliklerin bulunması gerekir.



1. Yol kesme İslâm ülkesinde olmalıdır. Dârul-harpte yol kesme fiili için had cezası uygulanamaz. Çünkü İslâm devletinin orada hadleri uygulama velâyeti (yetki-güç) bulunmaz. Başka bir deyimle buna güç yetiremez.



2. Ebû Hanife ve İmam Muhammed'e göre yol kesme, şehir dışında olmalıdır. Yol kesme şehir veya köy içlerinde gerçekleşmez. Çünkü genel olarak buralarda insanlar yolu kesilenlere yardım ederler. Şehir içindeki soygun daha çok gasb'a benzer. Soygunu yapana ta'zîr cezası verilir ve aldığı mal, sahiplerine iade edilir. Delil; İstihsan prensibidir. Ancak şartlar değişip şehir içi soygunlar artınca aksi yönde fetva verilmiştir.



Ebû Yusuf, Mâlikî, Şâfii ve Hanbelîlere göre yol kesmenin hükmü şehir içinde de sabit olur. Ebû Yusuf burada kıyas'a dayanır. Ona göre, haddi gerektiren sebep, yol kesme fiili gerçekleşir. Bu yüzden de had gerekir. İbn Abidîn (ö. 1252/1839), şehir ve kasabalarda gece veya gündüz, silahlı veya silahsız soygunların yaygınlaşması üzerine bozguncuların kötülüğünü defetmek için Ebû Yusuf'un görüşü ile fetvâ verildiğini belirtir (İbn Âbidîn, Reddül-Muhtâr, Mısır t.y., I, 815, III, 232; ez-Zühaylî, a.g.e., VI, 134).



3. Yol kesme fiilinin, şehirden sefer mesafesinden daha uzakta işlenmesi gerekir. Bu, Ebû Hanife ile İmam Muhammed'in görüşüdür. Ebû Yusuf'a göre, bu, şart olmadığı gibi şehir içindeki yol kesmelere de "yol kesme" cezası uygulanır. Fetvaya esas olan görüş budur (el-Kâsânî, a.g.e., VII, 92).