Dört imamın (Ebu Hanife, Malik, Şafiî ve Ahmed b. Hanbel) itikadı Kitap ve Sünnet ile gelen, sahabe ve onlara iyilikle uymuş olan Tabiun'un itikadıdır. Allah'a lamdolsun, bu imamlar arasında dinin temellerine dair hiç bir ihtilaf yoktur. Onlar Allah'ın sıfatlarına, Kur' an'in yaratılmış olmadığına iman etmişlerdir. Onlara göre "iman" için kalbin tasdiki ve dilin ikrarı şarttır. Bu imamların tümü kelamdan ve Yunan felsefesinden etkilenen Cehmiye'yi ve diğer bid'at fırkalarını şiddetle eleştirmişlerdir.



İbni Teymiye (r.a) bu konuda şöyle diyor: "Allah'ın kullarına olan rahmetiyle, Ehl-i Sünnet imamları (örneğin dört imam) bu ümmetin sadık bir dili olmuşlardı. Bu imamlar Cehmiye ve benzeri kelam mezheplerine mensup kimselerin Kur'an, iman ve Allah'ın sıfatları hakkındaki düşüncelerini eleştirip reddediyorlardı. Onların herbiri selefin inandığı gibi inanıyorlardı. Hepsi de mü'minlerin ahirette Allah'ı göreceği, Kur'an'ın Allah'ın kelamı olup mahluk olmadığı, imanda kalbin ve dilin tasdikinin bulunması gerektiği hususunda ittifak etmişlerdir."



"Meşhur imamların hepsi Allah Teala'nın sıfatlarının varlığını tasdik ederek şöyle demişlerdir: Kur'an Allah'ın kelamı olup yaratılmamıştır. Allah ahirette görülecektir. Bu, Sahabe, Tabiun, Ehli Beyt ve onlara uyan imamların mezhebidir. Buna Malik b. Enes, es-Sevr, el-Ley b. Sa'd, el-Evzai, Ebu Hanife, Şafiî ve Ahmed b. Hanbel gibi imamlar örnek olarak zikredilebilir. Şeyhülislâm İbni Teymiye'ye, îmam Şafiî'nin itikadı sorulduğunda şu cevabı vermiştir: "Şafiî'nin (r.a.)ın Tevhid, Kader ve benzeri konularda ki itikadı, diğer imamlar gibidir. Hepsinin de itikadı sahabe ve tabiunun itikadıdır. Bu ise Kitap ve Sünnet ile sabit olan itikattır."[86] Bakın Allame Sıddık Hasan Han bu konuda şöyle diyor: "Bizim mezhebimiz Selefin mezhebidir. Allah'ın sıfatlarını teşbihsiz ispat ve iptalsiz tenzihtir.Bu, îslam imamları olan Malik, Şafiî, es-Sevri, Îbnu'l-Mubarek, Ahmed b. Hanbel ve benzerlerinin mezhebidir. Onlar dinin usulünde ihtilaf etmemişlerdir. Yine imam Ebu Hanife hakkında meşhur olan; diğer imamların itikadı gibi O'nun itikadının da Kur'an ve Sünnette sabit olan itikad olduğudur."[87]



Şimdi de sırasıyla Ebu Hanife, Malik, Şafiî ve Ahmed b. Hanbel'in Usulu'd-Din ile ilgili meselelerdeki görüşlerini zikredelim.



(1) Kitabu'l - İman, sh: 350-351. Daru't-Tiaati'l Muhammediye, Muhammed el-Havvas'ın tâlikiyle.